Het Brabantse dorp Oisterwijk
  en Operatie Market Garden

Vijf kruizen op de begraafplaats

Herinneringen van Kees vanderheyden

Op een mooie dag in September 1944 hoorde we het harde gedreun van vliegtuigmotoren dat zo oorverdovend was dat in vergelijking de alle voorgaande dagelijkse geallieerde ‘raids’ verbleekte tot mild gezoem. Ook vlogen die middag de vliegtuigen dicht bij elkaar en erg laag in de lucht.

 

Deze keer waren het echter niet de bommenwerpers die we doorgaans zagen, maar grote vliegtuigen die rechthoekige motor loze zweefvliegtuigen voorttrokken. Deze oorlogskisten schampten de toppen van de bomen terwijl ze overvlogen, zo laag zelfs dat we de piloten konden zien zitten en zwaaien konden naar hun troepen aan boord. Het was absoluut geweldig en verschrikkelijk spannend tegelijk.

 

De Duitse luchtdoelkanonnen vuurde onophoudelijk, maar de niet aflatende stoet vervolgde zijn reis verder naar een onbekende bestemming. We wisten zeker dat ze ons zouden komen bevrijden en wel op deze dag. Na de passage van honderden vliegtuigen en eindeloze uren van onophoudelijk gedreun keerde de rust weer terug. We werden ongerust en waren teleurgesteld, want er was geen teken van Amerikaanse of Canadese soldaten in onze straten.

De Duitsers waren nerveus, maar nog steeds in complete controle. Buren vertelde ons dat één van de zweefvliegtuigen was neergeschoten niet ver van ons dorp. Blijkbaar waren enkele Amerikaanse soldaten omgekomen bij dit ongeval. Het bracht ons het gevoel van wanhoop.

 

Erg vroeg de volgende morgen ging ik naar de kerk van de Sint-Petrus parochie waar ik misdienaar was. Daar zag ik sporen van bloed op de trap van de kerk ingang. De ijzeren poorten van de begraafplaats ingang waren geopend. Duitse soldaten op de begraafplaats waren in de weer met kruiwagens waarin lange in bloed gedrongen bruine papieren zakken lagen. Ik realiseerde me dat in die zakken lichamen zaten die ze gingen begraven.

 

De soldaten groeven een rij graven naast elkaar vlakbij de poort van de begraafplaats en gooide de lichamen er toen in. Wat was er aan de hand? Wie waren deze dode personen? Waren het Duitsers of waren het de geallieerde soldaten die de dag ervoor omgekomen waren toen het zweefvliegtuig werd neergeschoten? Geen mogelijkheid om daar toen achter te komen. Eerst moest ik meehelpen bij de mis, maar zo gauw de mis was afgelopen haastte ik mij naar de begraafplaats.

 

De Duitsers waren weg, de poort stond nog open, en een nieuwsgierige menigte had zich verzameld rond de nieuw gegraven graven. Toen ik dichtbij genoeg kon komen zag ik vijf houten kruizen met daaraan hangend kaki helmen. De meeste helmen waren geplet en beschadigd. Het waren geen Duitse helmen. Het was een triest schouwspel

 

Misschien waren deze dode mannen degene waar we de dag ervoor tegen hadden gezwaaid.Nu lagen zij onder de grond op onze begraafplaats naast een rij Duitse graven met gelijkende houten kruizen, maar zonder helmen. Mijn hart brak bij het aanzien van deze scene. Ik had nog steeds de dood zelf niet gezien, maar ik had zeker de tekenen gezien van zijn aanwezigheid.

Informatie over “War and Peace in My Backyard”

 

Five Crosses in the Graveyard