Het Brabantse dorp Oisterwijk
  en Operatie Market Garden

airborne-militairen in natuurgebied de Kampina

Een kleine samenvatting van een landing te vroeg.

 

In de middag van 18 September 1944, dag twee van operatie Market Garden, passeerde een zeer groot armada van transportvliegtuigen met daarachter zweefvliegtuigen Brabant vanuit het westen. Tussen Oisterwijk en Haaren werden voor de ogen van de vele toeschouwers plots enkele zweefvliegtuigen in de lucht ontkoppelt van hun sleepvliegtuigen en die vervolgens in een duikvlucht naar beneden doken en verdwenen achter de bomen. Later die dag bleek dat de toestellen waren geland tussen Oisterwijk en Boxtel, aan de rand van natuurgebied de Kampina.

 

De bewoners van Oisterwijk die de gebeurtenissen van die dag voor hun ogen zagen voltrekken dachten dat de bevrijding van Nederland ophanden was, en dat ze binnen enkele uren bevrijd zouden zijn. Helaas was dat niet het geval maar waren de zweefvliegtuigen, die elk geladen waren met airborne-militairen (luchtlanding soldaten) te vroeg afgeworpen en landde hierdoor op de verkeerde plek. Eenmaal aan de grond kregen de airborne-militairen geen toestemming van hun commandant om door de vijandelijke linie naar hun oorspronkelijke landingsgebied bij Eindhoven en Veghel op te trekken. In plaats daarvan verscholen de airborne-militairen zich in de omgeving van de Kampina, ver weg van hun zweefvliegtuigen. De groep bestond uit een dertigtal Amerikaanse airborne-militairen van de 101ste Airborne Divisie. Het plaatselijke verzet van Oisterwijk en Boxtel waren in staat contact te leggen met de militairen en hielpen hen later aan een goede schuilplaats in de Kampina. Ver van hun landingszone werden ze vlak bij een ven in grote gecamoufleerde kuilen ondergebracht in het gebied genaamd Huisvennen. Door gebruik te maken van tentzeil en takkenbossen als dakbedekking werden hun onderkomen's voor langere tijd gecamoufleerd.

 

Het belangrijkste voor het verzet was nu om deze manschappen te voorzien van voldoende eten en drinken. Dat bleek een vrij lastige taak te zijn gezien de schaarste aan voedsel onder de burgerbevolking. Toch wisten ze wat voedsel te verzamelen, en werd er zelfs een in stukken gesneden varken in melk containers naar de airborne-militairen toe te brengen. Dit alles werd door de verzetsmensen vermomd als boer op de fiets weggebracht. Ook boeren uit de omgeving droegen zorg aan het doorsluizen van proviand waardoor een heuse voedsellijn ontstond van en naar hun boerderijen. Op enig moment voorzag een bakker uit Oisterwijk hen per dag zelfs van tal van broden, en een ander leverde weer ponden schaarse boter. Ook een bakker uit Boxtel leverde manden vol brood, maar zelfs met die hoeveelheden was er voor de hongerige militairen nog een te kort aan eten.

 

Iets meer in de richting van ‘s-Hertogenbosch kwamen ook enkele zweefvliegtuigen voortijdig neer waarvan twee dicht bij het dorp Vught. Een zweefvliegtuig met 13 airborne-militairen en een kleine mortier kwam neer op landgoed Bergenshuizen. Het toestel, een Amerikaans CG-4A Waco zweefvliegtuig, werd bestuurd door de Amerikaanse piloot F/O. Chester Ritter. Het ander toestel lande een dag later op een steenworp afstand van die van Ritter. Alle bemanningsleden overleefden de noodlandingen en hielden zich een tijdje schuil op het landgoed tot verzetsman Marinus Verhagen uit het dorp Esch hen vond en ze naar hun makkers in de Kampina bracht.

 

Interessant aan dit verhaal: Van het zweefvliegtuig van piloot F/O. Chester Ritter werden de wielen en een deel van het geraamte jarenlang op een boerderij in de omgeving bewaard. De wielen deden zelfs nog dienst als onderstel voor een platte wagen van boer Joseph Hooijman die op landgoed Bergenshuizen een boerderij bewoonde. Later ging de platte wagen door naar boer Albert Peijnenburg in Esch waar de wagen vervolgens dienst deed als hooiwagen. Het geraamte van de Waco glider werd jarenlang gebruikt door Esschenaar Jos van Esch, die het geheel betimmerd met planken en als hok voor pasgeboren kalveren gebruikte. Tegenwoordig zijn de stukken te zien in het museum Bevrijdende Vleugels in Best.

South Staffordshire
82e
101e
Kampina Airbornes

Ook de inzittenden van andere zweefvliegtuigen inclusief bemanningsleden van neergekomen sleepvliegtuigen werden door het verzet uit Boxtel geholpen. Na een tijdje verbleven er zo’n 46 Amerikanen, een pool, een Nederlander en enkele Britse geallieerde militairen verscholen in de Kampina. Toen werd door het Oisterwijkse verzet in de nacht van 21 Oktober nog een grote groep airborne-militairen naar de schuilplaats in de Kampina gebracht. Deze groep was afkomstig uit het gebied rond de Loonse en Drunense duinen en bestond uit 47 Britse en Amerikaanse airborne-militairen waaronder Britse Rode Baretten. Zei waren met hun Horsa’s en Waco zweefvliegtuig voortijdig bij het dorpje De Moer, Helvoirt en Udenhout geland.

 

De Duitsers waren zich wel bewust van de aanwezigheid van al deze geallieerde militairen in de Kampina maar bleken ondanks enkele zoektochten niet in staat hun kamp te lokaliseren. Uiteindelijk bleef de grote groep in de schuilplaats totdat het geallieerde landleger Boxtel naderde. De airborne-militairen begonnen tegen die tijd nogal ongeduldig te worden en wilde graag iets doen maar het ontbrak hen aan voldoende wapens. Het verzet wist hun op verzoek extra wapens te leveren al waren deze van Duitse makelij. Deze wapens waren veelal afkomstig van Duitsers die in kleine groepjes op de terugweg van het front door het gebied kwamen gelopen. Zij werden tijdens hun terugtocht overvallen waarbij het verzet hun wapens en kledingstukken afnam. Deze wapens belande uiteindelijk deels in handen van de airborne-militairen waardoor hun vuurkracht aanzienlijk toenam. De ontwapende Duitsers werden vervolgens door het verzet gevangen gehouden op een boerderij in de bossen en enkelen verbleven zelfs bij de airborne-militairen in hun kamp.

 

Tegen de tijd dat het geallieerde landleger Boxtel vanuit het oosten bijna had bereikt verlieten de airborne-militairen hun schuilplaats en trokken op naar het dorp dat juist door de Duitsers verlaten bleek te zijn. Toen zij die avond Boxtel binnen liepen werden ze door de dorpelingen als bevrijders onthaald, net voordat het geallieerde leger er arriveerde.

 

Er verbleven meer dan 100 man in de Kampina. Onder de airborne-militairen verbleven verder nog een groep USAAF piloten en hun bemanning.

 

Dit verhaal is gebaseerd op informatie uit het boek ‘Kampina Airborne’ door Peter van der Linden.

Foto’s van airborne-militairen op de Kampina met enkele leden van het verzet.
De gewapende verzetsgroep Oisterwijk, September 1944.

KAMPINA AIRBORNE

gevluchte en ondergedoken geallieerde airborne-militairen

in natuurgebied de Kampina

Het boek Kampina Airborne gaat over één van de meest unieke gebeurtenissen op het gebied van ondergedoken geallieerde militairen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit waargebeurde verhaal gaat ook over de moed en vastberadenheid van die Nederlanders die met gevaar voor eigen leven en dat van hun dierbaren geallieerde militairen die voortijdig in vijandelijk gebied waren neergekomen hielpen met vluchten en onderduiken.

 

 

Tijdens de grootste luchtlandingsoperatie uit de Tweede Wereldoorlog, welke onderdeel was van operatie Market-Garden, zouden niet alle geallieerde transport, sleep en zweefvliegtuigen de landing en dropzones bij Eindhoven, Nijmegen en Arnhem bereiken. Al vanaf de eerste dag van de operatie kwam hierdoor in de provincie Noord-Brabant een groot aantal airborne-militairen en vliegtuigbemanningen voortijdig en ver verwijderd van hun einddoel in vijandelijk gebied terecht. Deze airborne-militairen werden tijdens hun ontsnapping soms door het lokale verzet geholpen en veilig ondergebracht, en in sommige gevallen ook als groep samen gebracht.

 

 

Kampina Airborne vertelt het waargebeurde verhaal van de meer dan tachtig geallieerde airborne-militairen die tijdens operatie Market-Garden met hun zweefvliegtuigen voortijdig en ver verwijderd van hun landingsgebieden neerkwamen op Noord-Brabants grondgebied. Deze airborne-militairen waren onder andere afkomstig van de Britse 1ste Airborne Divisie en de Amerikaanse 101ste en 82ste Airborne Divisie. In dit boek staat beschreven hoe deze airborne-militairen na hun landing in bezet gebied door het lokale verzet werden geholpen, wie deze verzetsmensen waren en waar deze airborne-militairen werden ondergebracht. Bij dit verhaal hoort ook het relaas van een aantal luchtmacht militairen en piloten van het Amerikaanse IX Troop Carrier Command en het Britse Glider Pilot Regiment. Voorts worden al hun namen, omzwervingen en gebeurtenissen verteld, die zij in de weken tussen 17 september en 26 oktober van 1944 meemaakten in een gebied ten zuiden van de Noord-Brabantse hoofdstad ’s-Hertogenbosch.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

In deze lijst staan de namen van die geallieerde airborne-militairen die schuil gingen in de Kampina en de namen van hun Nederlandse helpers van het Brabants verzet en ondergrondse beweging.

 

1 S/Sgt. W.W. Potts 365546 UK

 

2 Sgt. G. Stephenson 850562 UK

3 Sgt. H.E. Leahy 842960 UK

4 L/Bdr. T.H. Buckley 14313943 UK

5 Sgt. J. Whitehead  3528646 UK

6 2nd Lt. J. Szegda OP1510  Poland

7 Sgt. K. Luitwieler 1587 Holland

8 L/Cpl. K. Barnard T/191551 UK

9 Dvr. W. Eggleton 14524207 UK

10 2nd Lt. W.F. Baker 0.2059885 USA

11 T/Sgt. C.S. Domitrovich 36054843 USA

12 S/Sgt. R.D. Ellis 16088020 USA

13 Lt. G.R. Millar 176150 UK

14 Lt. J.H. Barclay 182663 UK

15 Lt. R. Sharp 300729 UK

16 Sgt. E. Cutforth 4914493 UK

17 L/Sgt. J.G. Stubbs 4915072 UK

18 Cpl. R.G. Bennett 4927193 UK

19 Cpl. S. Molden 3523507 UK

20 L/Cpl. S. Pointon 4918915 UK

21 L/Cpl. T. Raines 4922249 UK

22 Pte. H. Aston 14672012 UK

23 Pte. W. Bache 2028527 UK

24 Pte. A.W.J. Baker 6408485 UK

25 Pte. D.E. Colman  7952715 UK

26 Pte. B. Fielding 11252292 UK

27 Pte. S. Glover 5049694 UK

28 Pte. N. Guest 14316554 UK

29 Pte. W. Julian 4915133 UK

30 Pte. S. Lashbrook 5510873 UK

31 Pte. K. McCance 14316596 UK

32 Pte. G.H. Newell 5510818 UK

33 Pte. W. Owen 1790996 UK

34 Pte. N.C. Price  14340278 UK

35 Pte. W. Putterill 4922986 UK

36 Pte. R.A. Race 5124630 UK

37 Pte. E. Tams 4915292 UK

38 Pte. W.H. Wall 4914089 UK

39 Pte. J.R.W. 4917463 UK

40 Pte. C.F.Weate 4914495 UK

41 F/O. P. Jacobson  T.430 USA

42 S/Sgt. W.R. Vaught 34235000 USA

43 1st/Sgt. P.R. Moukad 32014260 USA

44 Sgt. T.G. Connell 34235600 USA

45 Sgt. W.R. Hiney 35279916 USA

46 T/5. T.W. Lair 36070609 USA

47 T/5. J.F. Morgan 35111122 USA

48 Pfc. W.J. Connell 37270984 USA

49 Pvt. E.F. Corn 35717979 USA

50 Pfc. K.C. Hahnemann 36285844 USA

51 Pfc. J.W. Kotlarczyk 36176435 USA

52 Pfc. J.E. Schoenborn 36285510 USA

53 Pfc. D. Sufrin 32349314 USA

54 Pfc. C.C. Toepker 35674516 USA

55 Pfc. R.J. Tufnell 36112393 USA

56 F/O. C.O. Ritter T.121680 USA

57 S/Sgt. J. Pruett 15100862 USA

58 Sgt. H.S. Pierzchalski 36239318 USA

59 Pfc. J. Bulinsky 33574833 USA

60 Pfc. K.E. Gagen 35291537 USA

61 Pfc. R.E. Gommoll  32762512 USA

62 Pfc. C. Hammond 35269913 USA

63 Pfc. E. Kosterno 35719222 USA

64 Pfc. B.F. Lambert 34811689 USA

65 Pvt. L.L. Larick 35554180 USA

66 Pvt. C.P. Seibert 31417100 USA

67 Pvt. R.E. Weum 37565171 USA

68 Pvt. C.A. Woods 39042158 USA

69 Pvt. L.E. Wright 39716628 USA

70 2nd Lt. W.F. Brooks 0.807815 USA

71 S/Sgt. H.B. Farr 33350038 USA

72 T/Sgt. C.J. Obergfell  39610698 USA

73 F/O. J.G. Cleary T.122113 USA

74 S/Sgt. J.J. Burke 35523043 USA

75 Sgt. J. Casey 36239071 USA

76 Pfc. M.A. Bokesch  35592298 USA

77 Pfc. S.J. Wyzesien  12167536 USA

78 Pvt. J.M. Grove 33386741 USA

79 Pvt. E.E. Haney 35348874 USA

80 Pvt. E.J. Lyskawa 32475967 USA

81 Pvt. J.P. Nyeste 35592682 USA

82 Pvt. A.C. Robinson 20101904 USA

83 Pvt. P.O. Tamborini 35713094 USA

84 2nd Lt. J.A. Luton O.432595 USA

85 T/4. D.F. Johnson 37321097 USA

86 T/4. R.F. Franks 13058474 USA

87 Pvt. E. Pellum 34214067 USA

88 F/O. A.F. Moss T.835 USA

89 S/Sgt. J.B. Alm 35289171 USA

90 Sgt. S.A. Sulima 36396976 USA

91 T/5. G.L. Porter 34256766 USA

92 Pfc. D.H. Davis 34235444 USA

93 Pfc. J. Mayer 36239267 USA

94 Pfc. D.J. Mitchell 34235539 USA

95 Pfc. L. Shuler 34259385 USA

96 Pvt. W.J.Fichtner 32646592 USA

97 Pvt. N. Lemoine Jr. 34235923 USA

98 Pvt. M.E. Stomberg 36326530 USA

VERZET BOXTEL

Bij de auteur bekend geworden verzetsmensen en helpers uit Boxtel en omgeving

 

BELANGRIJKE HULP/VERZETSLEDEN BOXTEL

 

Klaas Dekker, Boxtel

Roel Dekker, Boxtel

Sjef de Jong, politie-agent, Boxtel

Cees van Leeuwen, Esch

Grard van der Meijden, Boxtel

Gabriël Sauer, Dordrecht

Marinus Verhagen, Esch

 

PERSONEN,  BELANGRIJKE ONDERSTEUNING

 

H.L.A. de Beer, Oirschot

Willem de Groot, boer, Lennisheuvel, Boxtel

Aalt van den Ham, boswachter, Kampina

J. van den Heuvel-Maas, Kinderbos, Boxtel

Louis Katan, Rotterdam

Leo Kurtsjens, boer, Lennisheuvel, Boxtel

Jan Kwant, Boxtel

Wim Meijer, boswachter, Kampina

Van der Meyden, boer, Tongeren, Boxtel

Wim Oerlemans, Udenhout

Pater Janus Optatus van Asseldonk, Udenhout

A.E. Schuurmans, politieagent, Boxtel

Kapelaan Sleegers, Oisterwijk

 

Johan Hubacher, Oirschot

Willem Nooijen, Oirschot

Meyer, Straten, Oirschot

Louis Termeer, Oirschot

Fam Vlemminx, Oirschot

 

PERSONEN,  HULP  VOEDSELVOORZIENING

 

Jan van Houtem, Kleiner Liempde, Boxtel

Fam de Jong, Boxtel

Jan de Jong, Boxtel

Theo Kurstjens, Lennisheuvel, Boxtel

Albert van Leeuwen, Esch

Fridus van Leeuwen, Esch

Nicolaas van Leeuwen, Esch

P.J. Smits, Boxtel

Bakker Wout van de Laar, Boxtel

 

PERSONEN EN FAMILIES, ONDERSTEUNING EN LOYALITEIT

 

Fam J. van Antwerpen, Boxtel

Van Beckhoven, bakker, Oisterwijk

Fam J. de Bie, Boxtel

Ed de Bruin, Boxtel

Zuster Christinette, ziekenhuis Boxtel

Wim Coppens, Vught

Truus Dekker, Boxtel

Zus Dekker, Boxtel

Fam F. van Erp, Boxtel

Burgemeester Francisse, Boxtel

Fam de Groot, Lennisheuvel, Boxtel

Fam van Hal, Boxtel

Sjaan van Heesch-van Boxtel, Boxtel

Dokter Hoek, Boxtel

Jo en Cor van Hooff, Boxtel

Van Iersel (leverancier van boter)

Fam Sjef de Jong, Boxtel

Jan Klijberg, Moergestel

Fam Konings, Esch

Jan vd Laar, Boxtel

Door van der Meijden, Boxtel

Fam F vd Meijden, Boxtel

Fam Schut, Balsvoort, Oisterwijk

Peter Smits, Boxtel

Cris Verwey, Boxtel

Van Zeeland-Hazenberg, Boxtel

 

VERZET DRUNEN

Bij de auteur bekend geworden verzetsmensen en helpers uit Drunen en omgeving

 

BELANGRIJKE HULP/VERZETSLEDEN DRUNEN

 

David Elshout, Drunen

Leo Elshout, Drunen

Henk Stooter, Elshout

Ad Veltman, Elshout

 

BELANGRIJKE ONDERSTEUNING

 

Dr. G.C. Akkermans, Drunen

Frans Elshout, Drunen

H. Glaudemans, ’s-Hertogenbosch

Jan van Kempen, De Pesterd

Antoinette Klerks, Elshout

Cor Klerks, Elshout

H. Rumling, Helvoirt

C. van Tooren, Drunen

Henriëtte Veltman-Klerks, Elshout

Jan Veltman, Dunen

Godfridus Visser, Drunen

 

Broeders Sint Norbertusgesticht Elshout

-Vader-overste Gilbertus Rusman, Elshout

-Rector van Zeeland, Elshout

 

Paters Dominicanen, schoolgebouw Drunen

-Broeder Clemens

-Broeder Hendrik Gielkens

-Pater Nol Meijers

-Pater Willem Schooneman

-Pater Sjef Verschure

 

Kapelaan Simons, Drunen

 

Diverse leden verzetsgroep 'André'

-Adriaan Kuysten,  Sprang-Capelle

-Jan Mallens, Kaatsheuvel

-A. Smit, burgemeester, Sprang-Capelle

 

ALGEMENE HULP

 

Theo van Delft, Drunen

Piet Elshout, Drunen

Broeder Aloises Hoogervorst, Elshout

Fam van Kempen, De Pesterd

Tiny Metsemakers, Helvoirt

Priester Schelentroot, Helvoirt

Frans Spierings, Elshout

Van Wagenberg, Heusden

Vin Weijers, Waalwijk

 

Sint Norbertusgesticht Elshout

-Broeder Isfridus Meert

 

Sint Nicolaas-ziekenhuis, Zusters van J.M.J Waalwijk

-Zr. Overste Irmengard  

-Zr. Laetitia

Voor een Nederlandstalig boek kunt u direct contact opnemen met auteur

Peter van der Linden

 

 

 

Enkele airborne-militairen uit de Kampina op 25 Oktober. Deze foto, die jaren in het Bevrijdende Vleugels museum in Son werd getoond is bij Boxtel gemaakt. Duidelijk zichtbaar zijn de insignes van de twee Amerikaanse airborne-militairen. Meest rechts de ‘Screaming Eagle’ insigne van de 101e Airborne Divisie en links de AA ‘All- American’ insigne van de 82e Airborne Divisie. Ook een Britse airborne-militair met baret en embleem van het South Staffordshire Regiment is herkenbaar op de foto.