Het zweefvliegtuig stort neer

Op de tweede dag van operatie Market Garden kwam de armada van transport en zweefvliegtuigen wederom vanuit Engeland via de noord route aangevlogen en kwam via Schouwen-Duiveland en Breda voor een tweede keer over Oisterwijk. Hier hadden de Duitsers intussen meer luchtafweergeschut opgesteld. Die hadden zich nu wat herpakt na te zijn overvallen door deze grote geallieerde lucht operatie en hadden in der haast luchtafweereenheden op de terugtocht vanuit Antwerpen bij Oisterwijk opgesteld. Naast het luchtafweergeschut bij het Nevelo sportterrein ter hoogte van het spoor stonden er nu ook kanonnen opgesteld langst het spoor ter hoogte van de udenhoutseweg, achter wat huizen langs de udenhoutseweg ter hoogte van de Oisterwijkse molen, ter hoogte van hoogheukelom en langs de kerkhovensestraat in gebied Kerkhoven. Met zicht op de naderende vliegtuigen kwamen de kanonnen in actie en namen ze de vliegtuigen die Oisterwijk op ongeveer 700 voet (215 meter) richting het oosten passeerde zwaar onder vuur. Een Duits 37mm Flak (Flug-Flieger Abwehr Kanone) dat langs de kerkhovensestraat stond opgesteld nam het zweefvliegtuig de Queen-City zwaar onder vuur en was in staat de linkervleugel te raken. Die werd vol gaten geschoten en brak daarop volledig af en versplinterde haast in de lucht. Het zweeftoestel verloor direct hoogte en viel naar beneden. De piloot van het C-47 sleeptoestel kon vanuit zijn cockpit de sleepkabel nog net op tijd loskoppelen om zijn eigen kist in de lucht te houden en het zweefvliegtuig stortte in een spin naar de grond. Een Duitse officier van het luchtafweergeschut bij de udenhoutseweg stond juichend met zijn handen in de lucht terwijl het vallende toestel uit zijn zicht achter de bomen verdween. De Queen-City klapte eerst boven op een aantal bomen die langs de kerkhovensestraat stonden en belandde daarna met een harde klap met de neus in de sloot, een paar honderd meter van het Duitse luchtafweergeschut dat stond opgesteld nabij de boerderij van de Oisterwijkse familie Van der Sterren. De neus van het toestel werd door de enorme klap volledig ingedrukt en de bemanning in de cockpit liet het leven doordat ze werden verpletterd door de leger jeep in het toestel die los schoot uit zijn verankering en boven op de beide mannen terecht kwam. In één van de bomen bleef de nylon sleepkabel hangen die bevestigd had gezeten tussen het zweefvliegtuig en het sleepvliegtuig.

Op het moment dat het zweefvliegtuig naar beneden stortte reed juist een boer met paard en wagen door de kerkhovensestraat. Het paard schrok zo van het enorme kabaal van het kanon en het neerkomende zweeftoestel dat het met wagen en al de sloot in reed. Terwijl de vliegtuigen langzaam in de verte uit zicht verdwenen en het kanongebulder weer afnam kwamen al snel wat buurtbewoners ter plaatse om een kijkje te nemen naar het bijzondere voorval. De secretaris van het rode kruis, waarvan tijdens de Tweede Wereldoorlog een kleine verbandpost in Oisterwijk was gevestigd, was op een afstand getuige geweest van de crash. Hij had zijn fiets gepakt en richting de plek gereden waar het toestel ongeveer moest zijn neergekomen. Eenmaal daar gearriveerd kon hij niet veel meer uitrichten dan een plunderaar, die het juist op de persoonlijke bezittingen van één van de inzittenden gemunt had, weg te jagen. Omdat de bemanning de crash niet had overleefd keerde hij al snel weer onverrichter zaken terug naar zijn post aangezien het Duitse gezag wel spoedig zijn opwachting zou maken. Op zijn terugweg ontmoette hij de Oisterwijkse huisarts en gemeente dokter Dr. Frans Desain en één van zijn dochters. Deze dokter stond tijdens de oorlog aan het hoofd van de verbandpost van het rode kruis en zijn dochter was één van zijn assistenten. De secretaris deed direct zijn verhaal over het zojuist gebeurde voorval en vertelde wat hij had gezien en waar het toestel was neergekomen. Daarop besloot de dokter direct met zijn dochter naar de plek te gaan waar het zweefvliegtuig was neergestort.

Toen ze beiden op de plek arriveerden zagen ze dat het zweeftoestel boven via een aantal populieren en een eikenboom zich met de neus in de grond had geboord. De top van de eikenboom was volledig afgebroken en het toestel lag onder een hoek van 45 graden in de sloot, met de staart omhoog in de richting van het oosten. Het achterste deel van het zweefvliegtuig was tijdens de crash redelijk intact gebleven maar de canvas bekleding van de romp was volledig opengereten. De Willys-Jeep met daarin het levenloze lichaam van chauffeur Raymond Carson nog achter het stuur was duidelijk zichtbaar. Het voertuig was uit zijn bevestigingen losgekomen en naar voren geschoten, boven op de piloot en de copiloot. Het landingsgestel van het toestel lag aan de andere kant van de weg in een veld tegen een muur van een bijgebouw van een boerderij. Soldaat Robert Le May was uit het zweefvliegtuig geslingerd en de dokter vond hem aan de kant van de weg met een grote open schedelwond en zijn gezicht volledig zwart geblakerd, waarschijnlijk als resultaat van een granaat explosie van het Duitse geschut. In zijn hand hield hij een preek boekje vermorzelend vast en zijn bebloede helm lag een stuk verderop.

Dokter Desain en zijn dochter kropen in de overblijfselen van het zweefvliegtuig waar de dokter de lichamen bekeek en snel op zoek ging naar de identificatie plaatjes van de militairen om die vervolgens te verstoppen zodat de Duitsers hun identiteit niet direct konden achterhalen. Ook keek hij rond op zoek naar kaartmateriaal waaruit het doel van hun missie kon blijken. Hij vond niets, maar hij wist uit verhalen dat documenten of kaarten soms verstopt werden onder de helmen van de militairen. Dit werk liet hij over aan zijn dochter die zo het karwei kreeg om de bloederige platgedrukte helmen van de slachtoffers te verwijderen. De dokter verwijderde ook ringen en andere sieraden om te voorkomen dat ze in Duitse handen konden vallen. Al de identificatiemiddelen die ze beiden konden verduisteren zou de dokter dan later thuis aan de secretaris van het rode kruis kunnen overhandigen om ze te laten bewaren zodat ze na een eventuele bevrijding overhandigd konden worden aan de dan bevoegde instanties. Documenten die het doel van hun missie zou kunnen verraden wilde hij dan thuis opstoken in zijn openhaard.

Niet lang nadat de dokter en zijn dochter op de crash plek waren aangekomen arriveerde ook enkele militairen van de Duitse Wehrmacht. Met hun wapens in de aanslag werden Desain en zijn dochter direct gesommeerd om uit het wrak te komen. De Duitsers hielden daarbij tevens enkele buurtbewoners op afstand die al op ‘souvenir jacht’ waren gegaan. Daarna was het de beurt aan de Duitsers om het toestel te betreden waarbij ze alle tijd namen om een en ander in hun bezit te nemen. Ze namen wat Amerikaanse kledingstukken, soldatenlaarzen en andere militaire uitrusting uit het toestel, maar ook radioapparatuur en Amerikaanse rantsoen dozen. Verder werd een flink stuk van de nylon sleepkabel dat nog aan de cockpit van het toestel vast zat door hen in beslag genomen. Na een grondige Duitse inspectie van de overblijfselen van het toestel en zijn slachtoffers kreeg het Rode Kruis de opdracht de lichamen van de Amerikaanse militairen te bergen. Er werd een groot wit laken gespannen om het verwijderen van de lichamen aan het oog van toeschouwers te onttrekken. De verongelukte chauffeur van de jeep stond als het ware rechtop in zijn Jeep met zijn benen bekneld tussen verwrongen staal en het stuur. Deze militair en de inzittenden in de cockpit konden pas geborgen worden nadat de Oisterwijkse slager Leermakers er met zijn slagerszaag aan te pas was gekomen om de lichamen uit hun beknelde positie te bevrijden. Nadat alle slachtoffers door het rode kruis waren geborgen werden ze op een platte kar van de plaatselijke meubelmaker gelegd en naar de begraafplaats achter de St. Petruskerk in Oisterwijk vervoerd. Hier werden de lichamen de volgende dag door grafdelver Van Eindhoven en de Oisterwijkse Pastoor Van Kemenade en Dokter de Sain. Begraven.

In de nacht die volgde op de crash kwamen een aantal boerenjongens uit de buurt op het zweefvliegtuig af om een kijkje te nemen. De Duitsers hadden om onduidelijke reden geen wacht bij het toestel geplaatst zodat het er verlaten bij lag en er alle tijd was om eens wat rond te snuffelen. Onder deze personen waren drie jonge broers uit de straat die overdag van hun ouders een kijkje hadden mogen nemen op de crash site. Nieuwsgierig als ze waren klommen ze in het wrak. Ze bekeken de legerjeep, opende daarna de motorklep en schroefde er vervolgens een groot motoronderdeel uit dat vast wel van pas zou komen op de boerderij. Ze legde het onderdeel in een kruiwagen en vertrokken daarna weer naar huis. Waarschijnlijk was het een nogal belangrijk motor onderdeel want de volgende ochtend kwam de dokter samen met enkele onbekende mannen naar hun boerderij om het in hun bezit te nemen. De Duitsers hadden die ochtend namelijk de jeep uit het zweefvliegtuig gehaald en ontdekten toen dat er onderdelen van de motor miste. De  Duitsers zijn daarna vermoedelijk getipt dat de boerenjongens die nacht bij het zweefvliegtuig waren gezien. Door tussenkomst van de Dokter zijn de jongens wellicht voor erger behoed. Voor het toestel hadden de Duitsers daarna weinig interesse meer, maar daarin tegen wel voor de Willys Jeep. Deze bleek nog goed intact, waarschijnlijk dankzij de inzittenden in de cockpit, die de klap voor het losgeschoten voertuig hadden opgevangen. Naast het toestel werd het voertuig door zowel vriend als vijand van alle kanten bekeken. Daarna namen de Duitsers het in hun bezit en overschilderde de witte ster op de motorkap met groene verf, plaatste vervolgens de ontvreemde motoronderdelen terug en toen de motor weer startte gebruikten ze de jeep vervolgens als hun ‘dienstauto’. De willy Jeep werd niet veel later gesignaleerd in het bezit van de Duitse officier van het luchtafweerkanon bij de molen aan de udenhoutseweg.

De resten van het zweefvliegtuig bleven daarna achter en werden de dagen daarop regelmatig bezocht door diverse nieuwsgierige Oisterwijkers. Sommigen van hen klommen in de resten van het toestel en namen enkele souvenirs mee naar huis. Zo was er iemand die uit de cockpit een afgebroken stuk van het stuurwiel meenam. Het lag op de grond op de plek waar de piloot had gezeten. Ook een deel van een besturingspedaal van de piloot, dat nog net vasthing aan een stukje metalen buis van het cockpit frame, werd meegenomen. Door zich met één hand aan de buizenconstructie van de cockpit vast te houden kon hij er net bij. Zijn hand raakte hierbij besmeurd met bloed, waarvan hij zich later realiseerde dat dit waarschijnlijk bloederige resten van één van inzittenden moest zijn geweest. Verder lag er nog een platgedrukte soldatenhelm, maar deze bleef achter in de cockpit. Dit exemplaar heeft iemand later die week samen met de drie andere Amerikaanse helmen op de kruizen bij de graven van de Amerikanen zien hangen.

Er was ook iemand die een stuk van het horizontale vleugeltje van het staartstuk meenam. Dat was een puntige constructie van hout en canvas van ongeveer 75 cm lang. Na de oorlog werd dit onderdeel als nagedachtenis aan deze Oisterwijkse periode nog beschilderd met een oorlogstafereel over operatie Market-Garden. Er werden ook nog grote stukken canvasrepen uit het zweefvliegtuig gesneden en het landingsgestel, dat werd gevonden bij een boerderij aan de overkant van de weg, werd later nog gebruikt voor een bokkenkar met tuig. Een achtergebleven stuk van de nylon sleepkabel werd nog meegenomen door een boer uit de straat. Weer een andere boer haalde een driehoekig toegangsdeurtje met daarin een rond plexiglas raampje uit de romp en nam het mee naar huis om het later te gebruiken voor een konijnen kooi.